ကမၻာေက်ာ္တ႐ုတ္ပညာ႐ွိႀကီးကြန္ျဖဴးရွပ္Confucius

ကမၻာေက်ာ္တ႐ုတ္ပညာ႐ွိႀကီးကြန္ျဖဴးရွပ္Confucius

ေမြးဖြါး
ဘီစီ -၅၅၁
ရွန္တုန္ျပည္နယ္
ကြယ္လြန္
ဘီစီ -၄၇၉
ႏိုင္ငံသား
တရုတ္နိုင္ငံ
အလုပ္အကိုင္ ေတြးေခၚပညာရွင္

တရုတ္ေတြးေခၚပညာရွင္ ကြန္ျဖဴးရွပ္(Confucius)(ဘီစီ ၅၅၁-၄၇၉)ကို ယေန႔တရုတ္ႏိုင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ဖက္ရွိ ရွန္တုန္နယ္(Shantaung)ရွိ လု(Lu')ႏိုင္ငံငယ္ေလးတြင္ ဘီစီ-၅၅၁ခုက ဖြားျမင္သည္။ ငယ္စဥ္ကပင္ ဖခင္ဆံုးပါးသျဖင့္ မိခင္မုဆုိးမက ေကၽြးေမြးေစာင့္ေရွာက္လာခဲ့သည္။ လူငယ္ဘ၀က အစိုးရ၀န္ထမ္းအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းခဲ့ဖူးျပီး ၀န္ထမ္းသက္အေတာ္ၾကာမွ အလုပ္ထြက္ကာ အေတြးအျမင္မ်ားကို စတင္ေဟာေျပာပို႔ခ်သည္။ ေနာက္ပါတပည့္မ်ားျပားလာျပီး အသက္ငါးဆယ္အရြယ္တြင္ လုအစိုးရက ရာထူးၾကီးေပးကာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရန္ကမ္းလွမ္းေသာေၾကာင့္ မင္းမႈထမ္းျဖစ္ျပန္သည္။

ေလးႏွစ္သာခံျပီး ကုန္းတိုက္သူတို႔ေၾကာင့္ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ျဖင့္ ၁၃ ႏွစ္တိုင္ေနရရွာသည္။ ထို ၁၃ ႏွစ္တြင္ တရုတ္ျပည္ ပေဒသရာဇ္ႏိုင္ငံငယ္ေလးမ်ားတြင္ နယ္လွည့္ ေဟာေျပာပို႔ခ်သူအျဖစ္ ေနထုိင္ရွင္သန္ခဲ့သည္။ နာမည္ေက်ာ္ဘ၀ျဖင့္ ဇာတိသို႔ျပန္ေရာက္ျပီး ၅ ႏွစ္အၾကာ(အသက္ ၇၂ႏွစ္) တြင္ ကြယ္လြန္သည္။ကြန္ျဖဴးရွပ္ ဆိုသည့္အေခၚမွာ ကန္တံု တရုတ္သံမွ ဖလွယ္ထားျခင္းျဖစ္ျပီး မန္ဒရင္းသံျဖင့္ဆိုလွ်င္ ခုန္ဖူဇီ(Koung Fu Zi)ဟုအနီးစပ္ဆံုး အသံဖလွယ္ႏိ္ုင္သည္။ ခုန္/ကြန္ မွာမ်ိဳးရိုးနာမည္ ျဖစ္ျပီး၊ ဖူ/ျဖဴး ႏွင့္ ဇီ/ရွပ္ မွာ အသက္အရြယ္ၾကီးရင့္သူ၊ ပညာၾကြယ္၀သူကို ေလးစားသမႈျဖင့္ ေခၚေ၀ၚသည့္ အသံုးအႏံႈးျဖစ္သည္။ထို႔ေၾကာင့္ ခုန္ပညာရွိလူၾကီးမင္း ဟုအဓိပၸါယ္ရသည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္ကို အေတြးအေခၚပညာရွင္သာမက ဘာသာေရးေရွ႕ေဆာင္အျဖစ္လည္း သတ္မွတ္ၾကသည္။ ကိုးရီးယားကၽြန္းဆြယ္တြင္ ဘာသာေရးအသြင္ျဖင့္ ကိုးကြယ္ေသးသည္။ တရုတ္လူမ်ိဳးတို႔အတြက္မူ ဘ၀လမ္းျပဒႆန ဆရာၾကီးအျဖစ္ ၾကည္ညိဳျပီး ၄င္း၏လမ္းစဥ္မ်ားကို လိုက္နာၾကပါသည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ အေတြးအေခၚတို႔မွာ အသစ္အဆန္း မ်ားမ်ားစားစား ပါလွသည္မဟုတ္ေပ။ အေဟာင္းကိုသာ ေကာင္းေအာင္ျပင္ျပီး လူတို႔မေမ့အပ္ေၾကာင္းကို အဓိကထားျပီး ဆိုဆံုးမျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုဆံုးမစာမ်ားမွာ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ပဲ့ကိုင္သည့္ လမ္းညႊန္ျပဌာန္းခ်က္လည္း ျဖစ္လာသည္။ တရုတ္ႏို္င္ငံမင္းဆက္ အဆက္ဆက္၊ ေခတ္အဆက္ဆက္တြင္ သံုးႏွစ္တစ္ၾကိမ္က် ဘုရင္က ၾကီးမႈးက်င္းပသည့္ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဘုရင့္စာေမးပြဲ တြင္ ေျဖဆိုရန္ ျပဌာန္းထားသည့္ က်မ္းမွာ ထိုကြန္ျဖဴးရွပ္၏ ၄အုပ္၊၅က်မ္း ေခၚသည့္ (စာအုပ္အားျဖင့္ ၄အုပ္၊ က်မ္းစာအားျဖင့္ ၅ က်မ္း) သာျဖစ္သျဖင့္ တရုတ္တို႕ အတြက္ မရွိမျဖစ္ က်င့္၀တ္က်မ္း၊ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေရးရာ စံက်မ္း၊လူမႈေရးက်မ္း မ်ားလည္းျဖစ္ေတာ့သည္။ သမိုင္းတြင္ ကြန္ျဖဴးရွပ္၀ါဒီႏွင့္ ကြန္ျဖဴးရွပ္ဂိုဏ္းသားမ်ားသည္ တရုတ္ႏိုင္ငံကို ပထမဆံုးစုစည္း အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ခ်င္မင္းဆက္(Ch'in)လက္ထက္ ပထမဆံုးဧကရာဇ္ဘြဲ႔ခံ ရွီဟြမ္တီ(ခ်င္ရွိဟြမ္)(Shih Huang Ti)လက္ထက္ ဘီစီ-၂၂၁ခုတြင္ ျပင္းထန္စြာႏွိပ္ကြပ္မႈကို ခံခဲ့ရသည္။

၄င္း၏က်မ္းစာမ်ားကို အဆိပ္အေတာက္ဟု သတ္မွတ္ျပီး မီးပံုရွိဳ႕ရန္ အမိန္႕ေပးသည္သာမက က်မ္းေဆာင္ အေက်ာ္အေမာ္တို႔ကိုပါ ေျမျမဳပ္သတ္ျဖတ္သျဖင့္ ကြန္ျဖဴးရွပ္၀ါဒီတို႔ ကပ္ေဘးသင့္သည့္ ကာလဟုဆိုႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ ခ်င္မင္းဆက္ အခ်ိန္တိုအတြင္းပ်က္သုဥ္းျပီး ေနာက္တက္သည့္ ဟန္(Han)မင္းဆက္ လက္ထက္တြင္ အၾကီးအက်ယ္ေျမွာက္စားသျဖင့္ ကြန္ျဖဴးရွပ္၀ါဒီ တို႔ျပန္လည္ ေခါင္းေမာ့ႏိုင္ေတာ့သည္။ေနာက္တစ္ၾကိမ္အေနျဖင့္ ေမာ္စီတုန္းဦးေဆာင္မႈျဖင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံတြင္ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရး ၾကီးဆင္ႏႊဲစဥ္တြင္လည္း တစ္ၾကိမ္ ျပန္လည္ႏွိပ္ကြပ္ျခင္း ခံခဲ့ရျပန္သည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္အထိမ္းအမွတ္ ရုပ္တုမ်ားကို ဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ့သည္။သို႔ေသာ္လည္း သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ အခို္င္အမာေနရာယူျပီး ျဖစ္သည့္ ကြန္ျဖဴးရွပ္၀ါဒမွာ ပ်က္စီးျခင္းသို႔ မက်ေရာက္ေတာ့ေပ။အထက္ပါ ႏွစ္ၾကိမ္မွလြဲလွ်င္ တရုတ္ျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ က်န္မင္းဆက္မ်ားအားလံုးနီးပါးက ကြန္ျဖဴးရွပ္ဒႆနကို ႏိုင္ငံေတာ္ ဒႆနသဖြယ္ လိုက္နာျပီး၊၄င္း၏ လမ္းညႊန္ဆံုးမမႈတို႔ကို ထိန္းသိမ္းလိုက္နာျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ေဖၚေဆာင္သျဖင့္ တရုတ္ျပည္သူတို႔သည္ ကမာၻ႔သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ အေကာင္းဆံုးဟု ဆိုႏိုင္သည့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစံႏံႈးျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္ဟု ဆိုႏိုင္ေပသည္။
ကိုးကား

ေက်ာ္စြာ(၁၀၀)-ေဒါက္တာသန္းထြန္း