ဘယ္ပန္းခ်ီေရးလို႔ မမီ

ဘယ္ပန္းခ်ီေရးလို႔ မမီ

(ခ်မ္းၿငိမ္းျဖဴ)

ႏိုင္ငံတကာ၏ အေမမ်ားေန႔ တစ္ဖန္က်ေရာက္လို႔ လာျပန္ၿပီ။ ႏွစ္စဥ္ေမလ၏ ဒုတိယ တနဂၤေႏြေန႔ကို ႏုိင္ငံအမ်ားစုက Mother’s Day ဟု သတ္မွတ္ထားရာ ယခုႏွစ္အဖို႔ ေမလ ၁၀ ရက္ေန႔သည္ Mother’s Day ျဖစ္သည္။ မိမိ၏ ရင္ေသြးငယ္အတြက္ အစစအရာရာ အနစ္နာခံကာ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ၿပီး လူလားေျမာက္ေအာင္ ေကြၽးေမြးခဲ့ေသာ မိခင္မ်ားကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ကမာၻတစ္ဝန္း သတ္မွတ္ထားသည့္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္တစ္ရက္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အေမေန႔ (ျပာသိုလျပည့္ေန႔) ဟူသည္ကိုမူ ယင္းေန႔ျဖစ္ေပၚလာေစသူ စာေရးဆရာ၊ ဒါ႐ိုက္တာ ဦးသုခက “အေမဟူရာ၌ ဥစၥာဓန ေပါမ်ားျခင္း၊ ဆင္းရဲျခင္း၊ ဂုဏ္ရွိျခင္း၊ ဂုဏ္မဲ့ျခင္း၊ အမ်ဳိးျမတ္ျခင္း၊ အမ်ဳိးနိမ့္ျခင္း၊ ပညာရွိျခင္း၊ ပညာမဲ့ျခင္း၊ ႐ုပ္ရည္တင့္တယ္ျခင္း၊ ႐ုပ္ရည္မတင့္တယ္ျခင္း၊ ကိုယ္က်င့္တရား ျပည့္ဝျခင္း၊ ကိုယ္က်င့္တရားခ်ဳိ႕ငဲ့ျခင္း၊ က်န္းမာျခင္း၊ မက်န္းမာျခင္း၊ မိခင္တို႔၏ ဝတၱရား ေက်ပြန္ျခင္း၊ မိခင္တို႔၏ ဝတၱရား ပ်က္ကြက္ျခင္း စသည္တို႔သည္ကား ပဓာနမဟုတ္၊ အေမသည္ အေမသာျဖစ္၏” ဟူေသာ အႏွစ္သာရကိုသာ ၾကည္ညဳိရမည္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုခဲ့သည္။

အေမဟူသည္သူ၏ ရင္ေသြးကို ဝမ္းၾကာတိုက္ထဲတြင္ ကိုးလခန္႔လြယ္ကာ ပဋိသေႏၶတည္ရသည့္ ဒုကၡကို မိခင္ေမတၱာျဖင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ ရင္ေသြးငယ္ကို ကလလေရၾကည္ သေႏၶတည္ခ်ိန္မွစ၍ အ႐ြယ္ႀကီးရင့္သည့္တိုင္ မေျပာင္းလဲေသာ ေမတၱာတရားျဖင့္ ေအးျမရိပ္ကို ေပးၿမဲျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ မိခင္ေမတၱာတရားကို ဘယ္အရာႏွင့္မွ ႏိႈင္းယွဥ္၍ မရႏိုင္ေပ။

“အေမေတြဟာ သားသမီးနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ႏူးညံ့စြာ ခ်စ္တတ္သေလာက္ သားသမီးအေရး ႀကံဳလာရင္လည္း ေၾကာက္စရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ သတၱိေတြ ထြက္လာတတ္ၾကတယ္” ဟု သားသမီးမ်ားအေပၚ ထားရွိသည့္ မိခင္ေမတၱာ ႀကီးမားပုံႏွင့္ အံ့ၾသစရာ ေကာင္းလွသည့္ မိခင္၏ သတၱိမ်ားကို သမီးတစ္ဦး၏ မိခင္ မခ်စ္စႏၵီက ေျပာျပသည္။

ထိုကဲ့သို႔ မိမိရင္ေသြး အႏၲရာယ္ကင္းစြာ လူလားေျမာက္ေစရန္အတြက္ ေမတၱာတရားျဖင့္ ထိန္းကြပ္ေပးကာ လိုအပ္ပါက မိမိ၏ အသက္ကိုပင္ စြန္႔ရန္ ဝန္မေလးၾကသည့္ မိခင္မ်ားအတြက္ မိခင္ေန႔ဆိုကာ သီးသန္႔ေန႔ရက္တစ္ရက္ ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ ၁၉၀၈ ခုႏွစ္က Anna Jarvis ဆိုသူ အမ်ဳိးသမီးသည္ သူ၏ မိခင္ကို သတိတရ လြမ္းဆြတ္ေသာအားျဖင့္ မိခင္မ်ားေန႔ကို စတင္က်င္းပခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ Anna Jarvis သည္ အေမမ်ားေန႔ကို ႏိုင္ငံေတာ္အားလပ္ရက္ ျဖစ္ေစရန္အတြက္ သူ၏မိခင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည့္ ၁၉၀၅ ခုႏွစ္ ကတည္းက ႀကဳိးပမ္းခဲ့သည္။ Anna Jarvis ၏ ႀကဳိးပမ္းမႈမွာ အေမရိကန္ ေတာင္ပိုင္းႏွင့္ေျမာက္ပိုင္း ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ေနခ်ိန္ဝယ္ ႏွစ္ဖက္စလုံးမွ ဒဏ္ရာရ စစ္သားမ်ားကို ျပဳစုကုသေပးၿပီး Mother's Day Work Clubs မ်ား ထူေထာင္ကာ ျပည္သူလူထု က်န္းမာေရးအတြက္ လႈပ္ရွားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

Anna Jarvis ၏ ႀကဳိးပမ္းမႈေၾကာင့္ အေမမ်ားေန႔ကို တရားဝင္ က်င္းပႏိုင္ခဲ့သည္။ ယခုအခါ ကမာၻတစ္ဝန္းတြင္ အေမမ်ားေန႔ကို က်င္းပေနၾကေသာ္လည္း သတ္မွတ္ရက္မ်ားေတာ့ မတူၾကေပ။ သို႔ရာတြင္ ႏိုင္ငံအမ်ားစုသည္ ေမလ ဒုတိယပတ္ တနဂၤေႏြေန႔ကို အေမမ်ားေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္က်င္းပၾကသည္။

“ဘယ္ေန႔မွေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူ ျဖစ္မလာၾကပါဘူး။ အေမေန႔ဆို ၁၉၀၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၀ ရက္တုန္းက ဖီလာဒဲလ္ဖီးယားျပည္နယ္မွာ စတင္က်င္းပခဲ့တာ။ ဒါေပမဲ့ တစ္ကမာၻလုံးအႏွံ႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔ဖို႔ကေတာ့ ႏွစ္ ၁၀၀ ေက်ာ္ေအာင္ ၾကာခဲ့တယ္” ဟု စာေရးဆရာ လူသာမန္က ေျပာျပသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း အေမမ်ားေန႔ကို ျပာသိုလျပည့္ေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အေမမ်ားေန႔ကို စတင္အသက္သြင္းခဲ့သူမွာ စာေရးဆရာ၊ ဒါ႐ိုက္တာ ဦးသုခ ျဖစ္သည္။

“ဆရာႀကီးဦးသုခက ၁၉၇၀ ျပည့္ မတ္လ ၂၀ ရက္ေန႔ထုတ္ လုပ္သားသတင္းစာမွာ ထိုတစ္ေန႔ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးေရးၿပီး အေမေန႔က်င္းပဖို႔ လႈံ႔ေဆာ္ခဲ့တယ္။ ဆရာႀကီး ေျပာခဲ့တာေလး ရွိတယ္။ ‘ျမန္မာ့ရာသီဥတု ေတြထဲမွာ အေအးဆုံး၊ အၾကည္လင္ဆုံး၊ အသာယာဆုံးလဟာ ျပာသိုလပဲ။ အဲဒီလရဲ႕ ေန႔တစ္ေန႔ကို အေမေန႔လို႔ သတ္မွတ္ၿပီး အေမအေၾကာင္း ဝတၳဳ၊ ေဆာင္းပါး၊ ကဗ်ာ၊ သီခ်င္း စတဲ့ ၿပဳိင္ပြဲေလးေတြ လုပ္ခ်င္တယ္။ ကိုယ့္အေမကို အမွတ္တရ လက္ေဆာင္ေတြေပး၊ ဝတ္ႀကီးဝတ္ငယ္ေတြပါ ျပဳလုပ္ေပးတဲ့ အခမ္းအနားမ်ဳိး လုပ္ေပးခ်င္တယ္ကြာ’ တဲ့” ဟု စာေရးဆရာ လူသာမန္က ဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အေမမ်ားေန႔ကို ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ မႏၲေလးရွိ သာသနာ့ဗိမာန္ေတာ္ႀကီး၌ ပထမဆုံးအႀကိမ္အျဖစ္ စတင္ က်င္းပခဲ့ေၾကာင္းလည္း ၎က ေျပာျပသည္။

ယခုေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း အခ်ဳိ႕က အေမမ်ားေန႔ အထိမ္းအမွတ္ဆိုကာ အေရာင္းျမႇင့္တင္ပြဲမ်ား၊ ေစ်းေလွ်ာ့ေရာင္းခ်ျခင္းမ်ား က်င္းပေနၾကသည္ကို ေတြ႔ျမင္ရေပသည္။

“အေမဆိုတာ ကိုယ္ႀကီးျပင္းရွင္သန္ရာ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ ကိုယ့္ကိုေဖးမသူ၊ အားေပးသူ၊ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္သူ၊ သြန္သင္လမ္းညႊန္သူလို႔ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ခ်င္တယ္။ ကြၽန္မဆိုရင္ အေမဆုံးတာ ၁၆ ႏွစ္ ရွိေတာ့မယ္။ အေမရွိတုန္းကလည္း အေမမ်ားေန႔ဆိုၿပီး အေမ့အတြက္ က်င္းပေပးတာမ်ဳိး မရွိခဲ့ဖူးဘူး။ အဲဒီတုန္းက အေမမ်ားေန႔ ရွိမွန္းေတာင္ မသိပါဘူး။ ခုခ်ိန္မွာေတာ့ စားေသာက္ဆိုင္ေတြ၊ ကုန္တိုက္ေတြမွာ ေရာင္းေန၊ ေစ်းေလွ်ာ့ေန၊ က်င္းပဖို႔အတြက္ ျပင္ဆင္ေနတာကိုေတြ႔ရင္ အေမ့ကို အရမ္းသတိရတယ္” ဟု စာေရးဆရာမ ႏိုင္းႏိုင္းစေနက အေမႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆိုသည္။

မိသားစု စုံစုံလင္လင္ ရွိေနသည့္ မိသားစုမ်ားကို ေတြ႔လွ်င္ အားက်ေၾကာင္း၊ သူတို႔အစား ဝမ္းသာေၾကာင္းႏွင့္ မိဘရွိတုန္း မိဘေက်းဇူး ပိုျမင္လာၾကေစရန္ အေမမ်ားေန႔ ေရာက္ခါနီးတိုင္း အေမႏွင့္ ပတ္သက္သည့္စာမ်ား ပိုမို ေရးျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း ၎က ေျပာျပသည္။

မိခင္ဟူသည္ သားသမီးမ်ားအတြက္ လုံၿခံဳေႏြးေထြးဆုံးေသာ ခိုလႈံရာတစ္ခု ျဖစ္သည္။ သားသမီးမ်ား ေအာင္ျမင္သည္ျဖစ္ေစ၊ ႐ႈံးနိမ့္မႈႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ရသည္ျဖစ္ေစ မိခင္ရင္ခြင္သည္သာ အေႏြးေထြးဆုံး ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း မခ်စ္စႏၵီက “ေမေမနဲ႔ အမွတ္တရဆိုရင္ စိတ္ဓာတ္ခြန္အားေပးတာပဲ။ ေလာကဓံကို ေၾကာက္ရင္ ငိုရင္ ႏွစ္ခါ႐ႈံးတယ္တဲ့။ ဒီဘဝက ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ႀကဳိးစားရမယ္၊ ေလာကဓံကို ရင္ဆိုင္ရဲရမယ္ဆိုတာ ေမေမသင္ေပးတဲ့ အေကာင္းဆုံးအရာေတြပဲ” ဟု ဆိုသည္။

သားသမီးမ်ားအတြက္ ႀကီးမားေသာ ေမတၱာတရားျဖင့္ အၿမဲရွိေနတတ္သည့္ မိခင္မ်ားကို ဂုဏ္ျပဳ ေလးစားေသာအားျဖင့္ အေမမ်ားေန႔ကို သတ္မွတ္ထားခဲ့လင့္ကစား မိခင္ေမတၱာကို ေဖာ္က်ဴးသည့္ ထူးထူးျခားျခားပြဲမ်ဳိး က်င္းပသည္ကိုေတာ့ မေတြ႔ရွိရေသးေပ။

“မိဘကို မွတ္မွတ္ရရ တန္ဖိုးထားမႈျပတယ္ ဆိုတာ သိပ္ေကာင္းတဲ့ ကိစၥတစ္ခုပါ။ ၃၆၅ ရက္မွာ အေမ့အတြက္၊ အေဖ့အတြက္ တစ္ရက္ကေလး ရည္စူးၿပီး အခ်ိန္ေပးရတာ၊ လက္ေဆာင္ေပးရတာ၊ ကန္ေတာ့ရတာ ဘာမ်ားအပန္းႀကီးလို႔လဲဗ်ာ။ ဒီေန႔မွာ သူမ်ားနဲ႔ မတူခ်င္လို႔ ေနာက္ေန႔ ေရႊ႕ခ်င္ေရႊ႕ေပါ့။ အဓိကက မိဘကို အခ်ိန္ေပးေစခ်င္တာပဲ။ ဆုံး႐ႈံးရေတာ့မွ တန္ဖိုးထား ငိုျပေနတာမ်ဳိးေတြပဲ မျဖစ္ရေအာင္ ဒီေန႔က သတိေပးတာေပါ့။ ဒီလိုပဲ ယူဆမိပါတယ္။ အေမေန႔နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထူးျခားတာတစ္ခုေတာင္ မွတ္မိေသးတယ္။ ကမာၻေပၚမွာ ဖုန္းေခၚဆိုမႈ အမ်ားဆုံးေန႔ဟာ အေမ့ေန႔တဲ့ဗ်ာ” ဟု စာေရးဆရာ လူသာမန္က ဆိုသည္။

အေမမ်ားေန႔တြင္ လုပ္ေပးသင့္သည္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႏိုင္ငံျခားဘာသာ တကၠသိုလ္တြင္ အဂၤလိပ္စာ သင္ၾကားေပးေနသည့္ ဆရာဦးေအာင္ေက်ာ္ၿဖဳိးက “ေန႔ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ႏိုင္ငံျခားက ပုံတူကူးခ်ၿပီး ေတာ္ေတာ္လုပ္လာၾကတယ္။ အေမမ်ားေန႔လို ေန႔မ်ဳိးကိုေတာ့ သိပ္ၿပီး တက္တက္ႂကြႂကြ မရွိၾကေသးဘူး ထင္တယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီေန႔မွာ အေမေတြနဲ႔ ကေလးေတြ အတူတူက်င္းပလို႔ရတဲ့ အစီအစဥ္ေလးေတြ ေက်ာင္းေတြ၊ ရပ္ကြက္ေတြထဲမွာ လုပ္ေပးသင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္” ဟု သူ၏ ထင္ျမင္ခ်က္ကို ေျပာသည္။

ျမင့္ျမတ္သူတိုင္းအတြက္ အထိမ္းအမွတ္ေန႔တစ္ခု ထားသင့္ၿပီး အေမမ်ားေန႔ ဆိုသည္မွာလည္း အေမ့အတြက္ ဂုဏ္ျပဳေသာ ေန႔တစ္ေန႔အျဖစ္ ျမင္ေၾကာင္း စာေရးဆရာမ ႏိုင္းႏိုင္းစေနက ဆိုသည္။

“ခုဆိုရင္ အေမမ်ားေန႔မွာ အေမ့ကိုပဲ ဂုဏ္ျပဳသတိရတာမ်ဳိး မဟုတ္ေတာ့ဘဲ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ စေတးခံ၊ အနစ္နာခံေပးဆပ္ခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ အတြက္ပါ က်င္းပလာၾကပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ အရာရာမွာ ရင္ေဘာင္တန္းလာႏိုင္သလို မိခင္တစ္ဦးကလည္း မိသားစုဆိုတဲ့ နယ္ပယ္ထဲမွာ မီးဖိုေခ်ာင္ဝင္၊ ခ်က္ျပဳတ္စတဲ့ အိမ္မႈကိစၥတင္မက အဘက္ဘက္မွာလည္း အေရးပါေနပါၿပီ” ဟု မႏိုင္းႏိုင္းစေနက သူ႔အျမင္ကို ေျပာသည္။

အခ်ဳိ႕ကမူ အေမမ်ားေန႔ေရာက္မွ အေမကို သတိရဂ႐ုစိုက္ရမည္ မဟုတ္ဘဲ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် အေမ့ေက်းဇူးကို သတိရ ေအာက္ေမ့ကာေနရမည္ ျဖစ္သျဖင့္ အေမမ်ားေန႔ကို ထူးၿပီး မဆင္ႏႊဲလိုဟု ဆိုသူမ်ားလည္း ရွိေပသည္။

အေမမ်ားေန႔ ရွိသည္ျဖစ္ေစ၊ မရွိသည္ျဖစ္ေစ မိခင္၏ ေမတၱာတရားသည္ အၿမဲတေစ ဘယ္ပန္းခ်ီေရး မမီႏိုင္သကဲ့သို႔ အေမမ်ားေန႔ ရွိလာသည့္ ေနာက္တြင္လည္း ထိုေန႔တြင္ မိခင္မ်ားအတြက္ ထူးျခားေလးနက္လွသည့္ အသိအမွတ္ျပဳပြဲေလးမ်ား ရွိသင့္သည္ဟု ဆုိရမည္ျဖစ္သည္။